Uitgaan & Cultuur
Stichting De Twentse Beiaard start tweede leven met veelzijdig programma in vier Twentse steden
ALMELO -
Door de eeuwen heen hebben klokken de mensheid geboeid. In de Gouden Eeuw werden tal van kerktorens in de handelssteden van Vlaanderen en Nederland verrijkt met een beiaard en beleefde de klokkencultuur een periode van grote bloei. Musici van naam werden als stadsbeiaardier aangesteld en de composities van internationaal vermaarde componisten werden voor beiaard bewerkt en veelvuldig over stad en dorp uitgestrooid. De sfeer in de verschillende Twentse binnensteden wordt nog steeds mede bepaald door carillonmuziek. Vele malen per dag klinken de klokken automatisch, maar ook beklimt een stadsbeiaardier met vaste regelmaat de torentrap om de klokken met de hand te bespelen.
Twente kent inmiddels zeven carillons die bijna allemaal regelmatig worden bespeeld:
Almelo, St. Georgiusbasiliek, Frans Haagen
Drienerlo (UT), Campusbeiaard, Campus Beiaard Kring
Enschede, Grote Kerk, Esther Schopman
Hengelo, Stadhuistoren, Roel Smit
Oldenzaal, St. Plechelmusbasiliek, Hylke Banning
Rijssen, Schildkerk, Jan-Geert Heuvelman
Ootmarsum, N.H. kerk, Henk Verhoef
Stichting De Twentse Beiaard
Via Stichting De Twentse Beiaard willen de Twentse beiaardiers de beiaardcultuur in deze regio in stand houden en verspreiden. De Stichting is in 1989 ontstaan op initiatief van de kort daarna overleden Oldenzaalse beiaardier Karel L. Borghuis.
Met evenementen, in haar opdracht geschreven composities, muziekuitgaven, de productie van albums en andere activiteiten heeft de Stichting het Twentse carillon jarenlang onder de aandacht gebracht van het publiek. In 2006 kwam daar door allerlei omstandigheden een einde aan, de stichting leidde jarenlang een slapend bestaan.
In 2022 besloten Hylke Banning en Esther Schopman - secretaris/penningmeester en voorzitter van de Stichting - dat het een poging waard was om de Twentse collega-beiaardiers te polsen of men zin had om de Stichting nieuw even in te blazen. Dat voorstel werd met enthousiasme ontvangen. Een paar vergaderingen later stond het eerste evenement in de steigers.
Twentse Beiaard Dag - Carill(r)ondje Twente op 22 april 2023
Op 22 april krijgen deelnemers tussen 10.00 en 16.30 uur een gevarieerd programma voorgeschoteld in maar liefst vier Twentse steden. Steeds is carillonmuziek gecombineerd met iets anders: met gesproken teksten in Hengelo, met cello in Almelo, met volksdans in Ootmarsum en met een torenbeklimming in Oldenzaal.
Om het nog leuker te maken rijdt tussen de steden een Parijse oldtimer bus om de deelnemers naar de volgende activiteit te vervoeren. Deze bus is in 1935 door Renault, Frankrijk grootste automobiel fabrikant, gebouwd en door de Franse nationale spoorwegen in dienst genomen. De oldtimer heeft op de route Parijs – Rouen 1.750.000 passagiers vervoerd. Uiteraard kunnen deelnemers ook met eigen vervoer de route rijden.
Hengelo:
Luister op het bordes bovenaan de buitentrap van het stadhuis onder het genot van een kop koffie of thee naar gesproken teksten waarop stadsbeiaardier Roel Smit improviserend met carillonmuziek reageert zodat tekst en muziek qua sfeer en gevoel op elkaar aansluiten. Bij regen wordt de stadhuishal de luisterplaats, waar de hoge uitzetramen zullen worden geopend om het carillon te kunnen horen.
Almelo:
Geniet in de luistertuin van de St. Georgius-basiliek van werken van Johann Sebastian Bach (1685-1750) en Geert D’hollander (*1965), uitgevoerd door stadsbeiaardier Frans Haagen en cellist Jeroen den Hollander. Uitgevoerd worden Suite no. III voor cello solo van Johan Sebastian Bach en Simple Suite no. III for Carillon van Geert D’hollander, waarbij D’hollander zich heeft laten inspireren door genoemde suite van J.S. Bach. Zijn suite is identiek opgebouwd als Bach’s cello suite: dezelfde muzikale bewegingen en volgorde van dansen en bovendien ook vaak dezelfde thematiek en ritmiek, maar dan in een hedendaags jasje.
Ootmarsum:
Kijk en luister naar de Enscheder spöllers en dansers De Krekkel die worden begeleid door stadsbeiaardier Henk Verhoef op het carillon van de N.H. kerk. Je kunt kijken en luisteren naar folkloristische dansen op Twentse liedjes zoals Als hier een pot met bonen staat, Almelose kermis en Kom Janoeken, kom.
Oldenzaal:
Beklim samen met een torengids de 61 meter hoge en bijna 800 jaar oude toren van de St. Plechelmusbasiliek. Je brengt een bezoek aan de klokkenkamer en wordt op het 't Lood'n Bönneke beloond met een geweldig uitzicht over de omgeving van Oldenzaal. Tijdens de beklimming zie je o.a. het uurwerk uit 1913 en het automatisch speelwerk. Het carillon telt 49 klokken waaronder de Maria-klok, die in 1493 door de beroemde klokkengieter Geert van Wou uit Kampen is gegoten. De grootste klok, de Plechelmus-klok, is in 2020 in Spanje gegoten en is de zwaarste luidklok van de provincie Overijssel. Stadsbeiaardier Hylke Banning zal de beiaard bespelen en uitleg geven over dit bijzondere instrument.
Dagindeling
Het programma start in Hengelo om 10.00 uur. Het stadhuis van Hengelo ligt op 7 minuten lopen van het centraal station. Woon je in (de buurt van) Ootmarsum dan zou je van daaruit al met de oldtimer bus mee kunnen rijden. Aan het eind van het programma kun je ook weer met de oldtimer bus mee terug naar Ootmarsum. Of je pakt de trein: in 11 minuten loop je naar station Oldenzaal en in 10 minuten rijd je met de trein van Oldenzaal naar Hengelo.
9.15 uur: Vertrek oldtimer bus vanaf bushalte Molenstraat 2 Ootmarsum
10.00-11uur: Activiteit Stadhuis Hengelo, incl. koffie/ thee - Burg. van der Dussenplein 1 Hengelo
11.15 uur: Vertrek oldtimer bus
12.00-12.45 uur: Activiteit St. Georgiusbasiliek Almelo, incl. koffie/ thee - Boddenstraat 78 Almelo
13.00 uur: Vertrek oldtimer bus
13.45-14.30 uur: Activiteit N.H. kerk Ootmarsum - Ganzenmarkt 31 Ootmarsum
14.45 uur: Vertrek oldtimer bus
15.15-16.15 uur: Activiteit naar St. Plechelmusbasiliek Oldenzaal - St. Plechelmusplein 4 Oldenzaal
16.30 uur: Einde programma; vertrek oldtimer bus naar bushalte Molenstraat 2 Ootmarsum
17.00 uur: Aankomst in Ootmarsum
Tickets
Om deel te nemen aan het programma bestel je een toegangskaartje via de website van Oldenzaal Promotie. Een bus-ticket kost 25 euro per persoon. Dat is inclusief toegang tot het stadhuis in Hengelo, de torenbeklimming in Oldenzaal en koffie/thee in Hengelo en Almelo. Kinderen tot en met 12 jaar mogen gratis mee. Wacht niet te lang: in de Parijse bus zijn maar 35 plaatsen beschikbaar!
Uiteraard zijn ook deelnemers die niet met de nostalgische bus willen reizen welkom. Zonder busvervoer betaal je 15 euro per ticket (incl. toegang tot het stadhuis in Hengelo, de torenbeklimming in Oldenzaal en koffie/thee in Hengelo en Almelo). Voor kinderen t/m 12 jaar is ook dit ticket gratis.
Deelnemers nemen zelf een lunchpakket mee voor tijdens de busrit of in de luistertuin in Almelo. Eventueel kun je in Ootmarsum op een terrasje op eigen kosten iets bestellen.
Toekomst
Weinig klanken zijn zo typisch Hollands als de muzikale klanken die een beiaardier aan de klokken van een carillon weet te ontlokken. Als vanouds verenigd in Stichting De Twentse Beiaard, zullen de Twentse beiaardiers vanaf nu ook gezamenlijk van zich laten horen.
Het is de bedoeling om elk jaar een activiteit te organiseren in één of meerdere Twentse beiaardsteden. Voor 2024 staan de overige drie carillons op het programma: de CampusBeiaard van de Universiteit Twente, het StadsCarillon in de Grote Kerk van Enschede en het carillon in de Schildkerk Rijssen.
Nederland is beiaardland, al eeuwen, en zeven van die bijzondere muziekinstrumenten zijn te vinden in ons dierbare Twente. De beiaardcultuur - immateriaal cultureel erfgoed - is in Twente in goede handen!
